Holbein portretteerde haar in Duitsland. Een jonge vrouw in vol ornaat. Het schilderij ging mee naar Hendrik de Achtste. Hendrik de Achtste had voor zijn voorgenomen huwelijk de keuze uit vier portretten. Om een lang verhaal kort te maken: Hendrik de Achtste koos het portret van Anna. En Anna werd vervoerd naar Engeland om met Hendrik de Achtste te trouwen. Zij zou zijn vierde vrouw worden.
Helaas werd de ontmoeting geen succes. Hendrik verafschuwde Anna vanaf de eerste ontmoeting, wilde het huwelijk annuleren -wat helaas niet meer mogelijk was-en weigerde het huwelijk met Anna te consumeren. Niet lang na het huwelijk kreeg hij een hartstochtelijke affaire met de hofdame van Anna en werd het huwelijk 6 maanden na dato alsnog ontbonden. Anna was een half jaar Koningin van Engeland.
Tot hier is alles nog te begrijpen: Holbein had een te mooi portret gemaakt. Vond Hendrik in ieder geval.
Ik vind het een intrigerend portret.
En tijdens het schilderen vraag ik me af hoe het nou geweest is, want Anna is nooit terug gegaan naar Duitsland. Bovendien heeft zij iedereen overleefd. Zij was een graag geziene gast aan het hof, had een riant jaargeld en werd vorstelijk begraven.
Er is iets met haar gezicht. Het kan te jong zijn. Maar het heeft ook iets verbaasd, iets afwezigs, en de mond is zowel gespannen als een beetje week.
Ik vraag me steeds meer af of Anna, die alles heeft laten gebeuren, nooit gevochten heeft of de macht ambiëerde, misschien best mooi was, een beetje verstandelijk gehandicapt heeft kunnen zijn?
Wat ben ik blij met deze zachte winter. Het atelier is, hoewel soms donker, steeds lekker van temperatuur. En ik blijf nu bezig met de werken voor de expositie die in mei gaat komen. Eigenlijk zou ik ieder werk 20 keer onder handen moeten nemen. Opnieuw en opnieuw en opnieuw. Vandaag las ik in NRC Next een artikel geschreven door Marjolein Februari met de titel ‘Vooral veel fouten maken’. Nou , ik doe mijn best. En ik zie dat ze dat een dikke 600 jaar geleden ook al deden.
mijn versie van Maria Magdalena, in aanbouw. 1.00 x 1.80 m.
Maria Magdalena wast de voeten van Christus in het huis van Simon, geschilderd door Dieric Bouts, te zien in de Gemäldegalerie in Berlijn. 1450-1460. Het was lastig een goede reproductie van het werk te bemachtigen. Na een dagje winkelen in Utrecht heb ik dus een mooi boek vol met het werk van Bouts. En hoewel ik zijn maniëristische stijl -langgerekte lichamen, smalle hoofden, buigende halzen en lange vingers- niet echt mooi vind (ik ben meer van kort en gedrongen) ben ik wel erg onder de indruk van de enorme helderheid van zijn werken. Na een eerste opzet, direct en precies vertaald met dezelfde formaten en proporties, kon ik er maar niet warm van worden. Het doek ‘pakte’ niet. De beslissing te herzien en nog meer vergrootglas op het werk te zetten vond ik lastig. De laatste weken, met dit project, loop ik regelmatig als een wiskundige om de doeken heen met de grote vraag: Hoe-Ga-Ik-Dit-Aanpakken ? Het blijft een oefening, een onderzoek naar de emoties in de werken van mijn Vlaamse Vrienden.
Uit de losse hand heb ik de figuur weer opgezet. Nu heb ik mezelf de vrijheid te geven het gezicht en lichaam zo neer te zetten dat haar houding mij iets vertelt. Een vrije interpretatie met begrenzingen. In het werk van Bouts meen ik te zien dat zij ook huilt, haar mond is vertrokken in een grimas en ik ben het daar gewoon niet met hem eens. Zij is toegewijd aan wat zij doet. Niet smartelijk. Denk ik. En denk hier dan over na.
Die tegelvloer is eigenlijk waarom ik zo op dit werk gevallen ben. Het is een fantastische vloer: steen, maar warm, met schaduwen en oneffenheden. Maar vooral is het patroon er een van oneindigheid. Ik kan me er helemaal in verliezen. Als kind -wij hadden tegels op de wc en in de gang- waren de tegels een bron van constante observaties. Onze stenen waren gevlamd, en ik zag er dieren en bossen in. Door het ritme van de tegels en de herhaling werd het kijken spannender. Ook nu, vandaag, is het heerlijk te experimenteren met kleuren en is het vertederend te zien dat het gebruikte perspectief een veel te grote ruimte suggereert. In ieder werk speelt het gegeven dat men ‘het door begon te krijgen’ maar nog niet helemaal wist hoe een echt perfecte ruimte te maken. Het rammelt en zit dan ook weer helemaal goed in elkaar. Ik vind dit veel leuker dan een beamer op een doek zetten en de lijnen natrekken. Ook ik zit met een schoollineaaltje en doe maar iets. Tellen, patroon terugvinden, een beet de Chiricoachtige toestanden, daar onder die tafel.
Terwijl ik de tegelvloer aan het zetten was luisterde ik naar het marathoninterview met Maaike Meijer, hoogleraar genderstudies en de biografe van Vasalis. http://www.vpro.nl/programma/marathoninterview/afleveringen/44244502/ Wat een inspirerende vrouw is dat! En aangenaam gezelschap voor een dagje werken. Een wetenschapper op neutrale wijze het woord ziel in de mond te horen nemen, over intuïtie te horen spreken en steeds oorspronkelijk te horen antwoorden maakt dat ik al luisterend, de ruimte van de verbeelding zowat kon horen waaien in mijn atelier *en dat ik er echt zin in had. Mogelijkheden te over. ‘Je moet niet bang zijn, je moet vrij zijn’, was een van haar uitspraken tegen een vriend.
Ik neem die ook ter harte en bedank haar bij deze.
* Ik laat deze zin staan. Hij is precies goed; ruimte van verbeelding horen waaien. Die houden we erin.
De Proposition (galerie) in New York maakte een paar jaar geleden grote indruk op ons. Het werk dat getoond werd was afkomstig van een nog jonge kunstenaar, Roemeens, Canadees, Amerikaans. De kleine tekeningetjes boden werelden aan vertellingen en bleven me bij. Gelukkig had ik me ingeschreven voor de maillijst van de Proposition, want onlangs werd een nieuwe expositie aangekondigd met het werk van Balint Zsako. Nu mét catalogus. Ik leerde per mail Gregory kennen, die steeds zijn mailtjes ondertekent met ..’Best, Gregory….’ -wat ik heel stoer vind.
Gregory zou me een catalogus sturen. Én Gregory heeft Balint verzocht de catalogus voor me te signeren. Dus kwam, zaterdagochtend, een enorme enveloppe ons huis binnen, met daarin Het Boek. En voorin het boek een wonderschoon tekeningetje met vogel, helemaal alleen voor mij.
Toen ik gisterenavond thuiskwam en het antwoordapparaat afluisterde was het Deva, met het bericht dta Louise bourgeois is overleden. Vanochtend het artikel in de krant. Vanaf 11 september dus, in het Gemeentemuseum, maar ook in het DIA Beacon, nabij New York, Louise is gestorven.
Dit voorjaar was ik in Galerie Slewe (Amsterdam) bij de opening van de tentoonstelling van Merina Beekman. Ze was er ook en zat wat achteraf in de vensterbank. De Pont in Tilburg liet in diezelfde tijd ook haar werk zien. In China heb ik regelmatig aan haar werk moeten denken. Zelfs zo dat ik bij thuiskomst een artikel over haar werk tevoorschijn heb gehaald . Wat was nou precies haar fascinatie bij de culturen in Afghanistan, Azië, Noord Afrika…
En toen stond er een advertentie in de krant ,zaterdag. Merina Beekman is overleden. Verder kan ik geen berichten vinden. Ik wil er gewoon niet aan dat ze er niet meer is.
Wat is ze een ‘lekkere’ schilder maar wat is haar nieuwe boek -Koetsier Herfst- een draak. het spijt me, pagina 62 en ik KOM gewoon niet verder. Ik word zo moe van al die grappigheden.
Vannacht nog lang door zitten bladeren in mijn boeken met werk van Mimmo Paladino. Begin jaren negentig kreeg ik in Italië in Firenze een catalogus met zijn werk te zien en ik was meteen helemaal verkocht. Helaas was zijn tentoonstelling net voorbij. Thuis in Oslo zag ik een van zijn vroege werken en twee jaar later in Venetië een expositie met tekeningen waarvan een hierboven afgebeeld.
Voor mijn ogen kocht een EchteAmerikaan (in korte broek en roze zwetend) drie van de tekeningen door wat gewapper met een papiertje in zijn hand, alsof het over broodjes ging. Ik had al een half uur staan watertanden en was nog steeds aan het rekenen en overwegen hoe groot de catastrofe zou zijn als ik er zelf een aan zou schaffen. Hij kocht mijn favoriet. Ik heb me aldus tevreden gesteld met een hele mooie gebonden catalogus (beperkte oplage, 100 stuks maar) van deze tekeningen. Als schat meegvoerd in de rugzak door de bergen.
De platte werken van Paladino zijn door de jaren grafischer geworden en soms denk ik de laatste jaren ‘je bent moe’. Als intro van een groot overzichtsboek uit 2001 (Paladino. Charta, Milano) schrijft hij het volgende en ik kan er alleen maar heel opgelucht door ademhalen:
‘Art is not a superficial thing, nor a sociological thing, nor a poetic storm.
Art is a slow process around a language of signs.’
