De laatste dag zijn we op warm aanraden van Silvy toch overgestoken naar het eiland San Giorgo Maggiore , schuin tegenover het San Marcoplein, waar het werk van Peter Greenaway te zien is.  Zijn bewerking van het beroemde schilderij in de refter van het klooster San Maggiore was een belevenis. We waren te laat, maar mochten alsnog door, met gevolg dat we verdwaalden en langs twee lege kloostertuinen een donker halletje doormoesten. Een gordijn, nog een halletje, een dikke deur, en toen stonden we, als volkomen verdwaald uit de 21 ste eeuw in de bruiloft van Cana. Het werk van Paolo Veronese werd in zijn tijd al DE reden genoemd om naar Venetië te reizen, is door de Fransen na een of ander beleg meegenomen en hangt nu in het Louvre. Maar een waarheidsgetrouwe kopie hangt sinds twee jaar weer in de refter, op haar oude plek. En op deze kopie projecteert Greenaway zijn versie van het wonder van Cana, Shakespeareaanse teksten, beeldwisselingen en de prachtige omgeving waren een geweldige afsluiting van ons verblijf in Venetië.

Warm historisch Venetië. Verse vis in ons vertrouwde visrestaurantje (Tot over twee jaar!).  Vier dagen hebben we ons volgezogen met de wel enorme hoeveelheden kunst die overal zichtbaar en verborgen aanwezig bleken te zijn. Of ik nou blij was met de presentatie, door dir. Daniel Birnhaum bij elkaar gebracht weet ik niet. De tendens in de Giardini was streng. Kunst over kunst, over kijken, over ritme’s, patronen en behoorlijk sec in vergelijking tot bijvoorbeeld de vorige Biënnale.

Maar genoemd moeten worden:

Fiona Tan, de Nederlandse inzending. ( klik hier voor de inzending van Fiona Tan). Zo mooi heb ik het Nederlandse paviljoen nog niet mee gemaakt: zowel de indeling, de rust, als de wijze van presenteren. Ik heb diepe bewondering voor Fiona Tan gekregen, voor zover ik die al niet had. De kleine portretjes die ze maakte van bijvoorbeeld Sanne Wallis de Vries , die een beetje achteloos in een zijruimte te zien waren, naast het grotere epos achtige werk van Marco Polo, waren ruim, rustig, en ingetogen. Maar zeker ook lyrisch.

De  Ijslandse inzending was er een van ontspanning, en humor. Ik had al een beetje om me heen gekeken naar alle ernstige gezichten om me heen, het cognitieve gehalte van de presentaties, en hier zat een schilder in een badjas vier maanden zijn maat te schilderen -in de hoek wel 50 schilderijen van Maat in zijn zwembroek – en te zijn.

Over de Deens Noorse inzending is ook in onze kranten veel geschreven, de namenlijst is groot en ik vind dat ook wel heel mooi, dat de samenstelling, een vertelling, zo gecomponeerd door de samenstellersis dat het geheel sterk in zowel verhaal als kwaliteit is. Het Skandinavische paviljoen dit keer, toonde al het verleden en de aangekondigde dood van de jet set. Intelligent gedaan, goede integratie van aanwezige Skandinavische helden in een nieuw jasje: scheiding, verval, wanhoop. Je werd er als het ware naar toe gezogen…

De Mexicaanse inzending is de moeite van een voorbereiding waard. Of toch niet? Teresa Margolles heeft daar een indrukwekkend project neergezet onder de titel: ‘What else can we talk about?’ Familieleden van slachtoffers die gevallen zijn in de Mexicaanse drugsoorlog dweilen het Palzzo met water, vermengd met bloed van de slachtoffers.

De Arsenale was voor mij een meer vitale belevenis, met Jan Fabre als lokker aan weer een overkant van het water.

Het heeft geen zin om alles op te noemen. Nu, na twee weken heb ik al een groot aantal werken niet meer voor ogen. Later, in Frankrijk met vrienden de Biënnale besprekend concludeerde ik voor mezelf dat als de crisis al haar invloed heeft doen gelden, het te zien is in de soberheid en calvinistisch aandoende inslag van het enorme totaal.

Ik heb in Venetië twee catalogi gekocht, Tan en Fabre: en het derde kunstboek kocht ik in Padua, een kwartiertje rijden van Venetië: de Mariakapel door Giotto geschilderd.

gewoon om de hoek

website_photos_artistsgreetje-bijma-fotocredits-martin-mauerbock_jpg_450ashxjpeg

Greetje Bijma komt zingen bij de opening van de tentoonstelling ‘Verzamel de Werken’.

(de opening is zondagmiddagmiddag 5 juli om 1600 uur, Kunsthuis de Sevretarie in Meppel).

Wat een geweldig cadeau is dit voor  een tentoonstelling die toch wel veel ingrediënten in zich heeft om een onderonsje te worden van schilders die elkaar  regelmatig tegenkomen. Want dat gebeurt met deze groep schilders. Er is maar een Albert Heijn in de buurt -straal 20 km- en vooral op zaterdag, tegen zeven uur is het er vaak gezellig. Terwijl de wijntjes en de italiaanse hapjes in de kar worden gegooid mopperen we tegen elkaar over het beleid van de gemeente,  de komende exposities maar eigenlijk liever, dat het ‘mooi weer’ is en wat ‘ga je morgen doen’ en ‘hoe ging het met’.

Ik moet meteen denken aan Jan Menses, de kunstenaar die een paar weken geleden onverwachts is overleden. Als ik hem tegen kwam dan ging het zo, hij fluisterde me de laatste schandalen toe, we maakten de situatie grotesker en absurder, glimlachten vilein, we relativeerden de zaak en liepen grinnikend weer verder met onze boodschappen.

Dat zal dus niet meer gebeuren, en Jan zal ook niet in de buurt hangen en ik zal hem missen, ook al kende ik hem alleen maar van de Albert Heijn.

http://www.janmenses.nl/

mode

naamloos

Op maandag de Mode Biënnale bezocht, Arnhem.

Bijzonder.  Ik heb vooral het publiek bekeken. Nee, nauwelijks mannen. Fotografen, die waren er wel . –  Plezier gehad met onze vrienden uit het buitenland die het wel leuk vonden, zo’n presentatie van, you name it, Jill Sander, Comme des Garçons, Viktor en Rolf natuurlijk -leuke goede presentatie. Volgens mij was het ‘die Tracy ‘ (jury X factor) waarvan ik steeds maar niet wist wie ze was en waar ik haar van zou moeten kennen, maar ze was zo opgewekt zeker van zichzelf, die door V&R tot Nederlands Icoon werd verheven en dat vind ik een goede keuze.

Maar het blijft toch mode, -iets om het lijf hebben- en ik raak  geïrriteerd door pretentieuze concepten die om de presentaties heen hangen. Ja, mode is image. ja, mode toont de tijdsgeest, ja, mode grijpt terug op oud en kijkt vooruit op nieuw -vooral weer veel zelf maken zou ik zeggen-.

Het riekt naar iets anders dan wat het is, en ik,  zoeker naar wat zich onder zichtbare lagen  toont,

ik verveelde me.

Nog steeds Sophie

Een collega mailde me of ik , áls ik ging die dag, alsjeblieft nog zo’n leuk tasje van de kunst RAI  – ik vergeet steeds hoe het nu heet , vast iets met Art,  maar het was altijd de KunstRAI  dus ik blijf het zo noemen- wilde meenemen. Ik ging niet naar de RAI. Zaterdag niet, zondag niet, maandag was ik ook weer vroeg uit de veren en zat ik in mijn atelier voor mijn ezel. -Dat is niet zo’n rustig beeld als je ervan zou krijgen: ik was in de fase dat het doek erop en eraf ging, linksom draaien, rechtsom neerzetten om nog een hoekje te raken, afstand nemen en nog een keer een kleurtje toevoegen-.

Gisteren was de aller eerste dag sinds tijden dat de telefoon niet ging. Dat er zelfs maar één mailtje was (: van mijn zus en dat is dagelijkse kost.)( Verder belde Mark ook wel, een keer, maar die sprak in op het antwoordapparaat dus dat telt niet. – Dat ging ook nergens over, of ik brood had gehaald wat ik gedaan had-.)  Het was druk de laatste maanden: onderwijsprojecten, veel vraagjes, veel leuke dingen maar ik werd steeds onrustiger. Het moet nu toch eens komen? Waar zit het toch? Hoe moest het ook alweer? Verdwijnen in een werk?

Ik weet het inmiddels weer en het is nu evident dat de wereld aan me voorbij  gaat. Ik werk rustig door, doe een boodschapje en ben weer bezig. Vooral de avonden, nu licht, zijn heerlijk. Sophie dus.

Sophie

Antony in Frankfurt

june-antony-presale1

In der Alte Oper in Frankfurt waren we dit keer niet de enige Nederlanders. Er waren misschien wel meer Nederlanders dan  Belgen, Fransen en Duitsers. Maar dat moest ook wel want eigenlijk was Frankfurt de laatste plaats waar nog kaarten beschikbaar waren in de Europese tour die Antony momenteel houdt.

Zaal was muisstil en in respectvolle afwachting. Eigenlijk werd de spanning pas doorbroken toen Antony de zaal in keek, zijn handen op zijn schoot legde en diep zuchtte. En toen gingen ook alle luiken open.

Het nummer ‘You are my sister’ dat hierop volgde was natuurlijk ook weer en geweldig.

‘Antony troost’,  schreef onze krant gisteren nadat Antony Eindhoven had bezocht. Ik denk dat Antony buiten troost nog veel meer biedt. De laag die hij bij mij weet te raken is direct de laag waar ik wil wonen, waar vanuit ik wil werken, zonder géne. Dat is een enorme kracht. Zonder géne je wijden aan dat wat je drijft.

Hij wijst.

Sophie

Sophie betekent wijsheid. Maar deze wijsheid lijkt dienend te zijn, en praktisch van aard. Een ding is van meet af aan duidelijk: Sophie voedt de vogels. En op haar schoot wiebelt een bordje met vogelvoer. Om haar heen voor alle vogels die het nodig hebben: drink en voerbakjes.
nr 1

Het zoeken gebeurt aanvankelijk erg rond haar lichaam: waar andere werken steeds vrij eenvoudig blijven dwingt iets me de jurk behoorlijk ingewikkeld te maken: ruiten -de basis, als een gewoon patroon van een alledaagse jurk. Zijzelf draagt een licht punt in haarzelf. Niet vanuit haar bekken, maar rond haar hart is zij heel licht.
Haar armen zijn nog niet in de juiste houding te treffen. Ik sta veel gebaren te maken deze dag. Hoe voel ik het gebaar van deze vrouw naar haar omgeving? Ik kom bij een vrij licht gebaar: een meebewegen met het vliegen van vogels, terwijl zij de rustende kracht is te midden van de omgeving.
kleur-ogen

En terwijl ik bezig ben vormt zich haar omgeving: buiten, bij bomen, als omhulling, steun, aanwezigheid.
met-omgeving

ambivalentie

rozenstruik.jpg

Er zijn werken waar ik omheen draai, waar ik wél en niet aan wil werken.Waar ik het liefst mee wacht. Of waar ik allemaal dingen voor verzin: Ik moet eerst met alles helemaal klaar zijn. De juiste muziek en de juiste rust hebben. Geen lessen aan mijn hoofd, excursies moeten geweest zijn. Kortom: het ideale tijdstip. Tot ik mezelf toe wil geven dat ik er gewoon niet aan wil en dat het tóch dit werk is dat ik moet maken. Dus zit ik al een week aan een doornenstruik. De bekende brandende doornenstruik die opeens begint te praten duikt steeds op in mijn hoofd terwijl het daar niet over gaat. Tenminste dat neem ik mezelf voor. Niet die struik!.
En toch, eindelijk echt in de doornenstruik gedoken wordt het een gedicht, een verhaal, en langzaamaan ontstaan er ook hele kleine roze knopjes tussen de takjes.

En ja, als ik mijn koffie drink en naar buiten kijk zie ik dat in de grote rozenstruik voor ons raam ook hele kleine knopjes zichtbaar worden.

Hemellichamen

Janpeter Muilwijk,  Hemellichamen 2007
Nederland heeft ineens veel Nieuwe Helden. Ze duiken op, zomaar uit het niets, en heten Harm en Gert en zeggen niet zo veel. De journalisten draaien als kraaien om de helden heen, die slechts antwoorden met 'Machtig mooi man' en er verder het zwijgen toe doen. Ik wilde er dus iets dichter bij in de buurt komen, die helden. Ze waren zaterdag te vinden vlak bij, op de Beulakker Wieden en het was Echt Waar. Nederland heeft nog heel veel leuke mannen. De leukste zwierde gemakkelijk achter een kind aan -meisje/jongen was onduidelijk te zien door alle bepakking eromheen- die voortkrabbelde en af en toe baste hij naar het kind: 'het gaat goed hoor, hartstikke goed'. Ik dacht toen : Wat een vader! Want ik zag ook anderen die gingen uitleggen en verbeteren, en zelfs uitvaren, al was het maar een enkeling moet ik zeggen. Weg schaatsplezier dan toch? Een rondje verder terwijl ik ook stuntelend vooruit kwam en met mijn armen maaide, kwam dezelfde vader met kind van de andere kant ons tegemoet glijden. Het wonder geschiede: hij betrok ook mij in zijn no-nonense opvoeding: 'Ja, dat gaat machtig goed, dat zie ik wel'

De documentaire 'Blue Mondays and Strawpberry pie' van Coco Schrijber was er een die ik moest zien. Het interview met haar in Kunsttsof was het beste interview van een jaar lang -wat betekend dat heel 2008 ietsje minder interessant was-in originaliteit vooral. Wat een leuke vrouw die Coco. De vraag is of niets DOEN ook werkelijk niets op levert. Ze zet prachtig het gegeven neer dat niets doen een actie oplevert die niet zinloos is maar totaal anders van kwaliteit als de actie van bookmakers, bijvoorbeeld, op Wall Street, die zich een ongeluk bellen en totaal gestresst in een vreselijke omgeving werken, leven, brr. Ik werd gesterkt in mijn steeds sterker wordende overtuiging dat de tijd nemen steeds weer iets op levert dat een heel andere reikwijdte heeft als , bijvoorbeeld, het gekraai van journalisten aan de rand van een schaatsmarathon op natuurijs.

En dan moest ik natuurlijk ook nog naar het Catharijneconvent. En heb me verbaasd over het grote aantal vriendinnen dat al pratend de tentoonstelling doorkuierde, al kletsend over vanalles maar niet de tentoonstelling of de werken waar ze voor bleven hangen zodat ik me in allerlei bochten moest wringen om ook wat te zien. Alleen Bill Viola kreeg ze even stil. Ik kan in een verkeerde stroom zijn beland, maar ik was op zondagmiddag op een vriendinnententoonstelling en ik weet niet of ik daar blij mee was. Janpeter Muilwijk was vertegenwoordigd met een ragfijne tekening die naar meer smaakten. Naast me ligt een prachtige catalogus met zijn werk en ik word er erg gelukkig van.

Scroll to top